El Gaucho

Maar! Deze vier landen hebben muzikaal gezien één gemeenschappelijke deler, de gaucho:  min of meer de Zuid-Amerikaanse variant van de Noord-Amerikaanse cowboy. De gaucho opereerde niet alleen in het zuiden van Argentinië, maar ook in het grensgebied in de latere provincies Buenos Aires en Rio Grande do Sul in Brazilië, en zelfs tot in Paraguay en het noorden van Uruguay (grenzend aan Brazilië).

De glorietijd van de gaucho, als symbool van onafhankelijkheid van het Spaanse koloniale rijk, was vooral laat 18^e, begin-19^e eeuw. De muziek die hier gespeeld werd, was sterk beïnvloed door de Europese polka, een volksdans uit centraal-Europa die al snel grote delen van de wereld veroverde en door immiganten meegenomen werd naar de pampas. Kenmerkend zijn de accordeon (en later ook de bandoneón, de kleinere variant die in de tango wordt gebruikt), de opzwepende ritmes en de meerstemmige zang die je vaak aan de mariachis uit Mexico doen denken. Overigens vind je in Uruguay en het noorden van Argentinië mooie combinaties tussen accordeon en bandoneón terug, de verschillende geluiden vinden elkaar (de bandoneón in de hoge tonen, de accordeon in het laag) in vaak mooie over-en-weer solo’s.

Tot aan het zuiden van Brazilië vind je deze vrolijke muziek, die soms bijna aan de Alpen doet denken (wat niet gek is, want dit was een van de eerste regio’s waar de polka in de 18^e eeuw doorbrak). De Braziliaanse accordeonist Firmino Tebaldi is een van de moderne accordeonspelers uit Rio Grande do Sul, die deze oude traditie hoog wil houden. In zijn vertolking hoor je weer die duidelijke, vrolijke melodieën, waarbij je eerder grazende koeien met bellen in Zwitserland voor je ziet dan lama´s en alpacas op de pampas.

Het stuk is begin 20^e eeuw gecomponeerd door de legendarische gaucho-muzikant Antônio Soares de Oliveira, met als bijnaam “Tio Bilia”. Tio Bilia was een virtuoos in het bespelen van de gaita-ponto (de Braziliaanse variant van de accordeon, maar dan een stuk kleiner, en met alleen maar knoppen, in plaats van toetsen). Lees hier meer over [fancy_link color=”black” link=”http://pt.wikipedia.org/wiki/Tio_Bilia”] Tio Belia[/fancy_link].